Door Ger Oosting (Avans Hogeschool Breda) ● Hossein Chamani (Hogeschool Rotterdam) ● Jos van Rooyen (Bartosz) ● Gerard Kruijff (Centric)
“Gratis vliegtickets door softwarefout”. “Softwarefout oorzaak van ontregeling treinverkeer”. “Verlies voor leverancier van navigatiesystemen door softwarefout”. Dit zijn enkele krantenkoppen over schade als gevolg van softwarefouten. ICT-ers kunnen betere softwareproducten ontwikkelen als ze kennis hebben van kwaliteit en testen. Daarom is het belangrijk dat studenten tijdens hun ICT-opleiding de benodigde testcompetenties ontwikkelen. De centrale vraag is: wat zijn de belangrijkste testcompetenties voor de curricula van ICT-opleidingen in het hbo? De werkgroep Testopleidingen van TestNet onderzoekt deze vraag en adviseert het HBO-I bij het publiceren van de nieuwe uitgave van het boek: Bachelor of ICT.
Werkgroep Testopleidingen van TestNet
In 2012 is bij TestNet een werkgroep gestart die zich structureel bezighoudt met het ontwerpen en ontwikkelen van een testopleiding voor het hoger onderwijs. De vaste kern bestaat uit ervaringsdeskundigen uit het werkveld en ICT-docenten uit het hbo. Deze samenstelling is vrij uniek. De leden hebben zowel kennis van het vak als van de vakdidactiek. Hierdoor kunnen ze de behoeften van het werkveld en van het hbo scherp analyseren voor het ontwerpen en ontwikkelen van doeltreffende testopleidingen.
HBO-I adviseren
De HBO-I stichting is het samenwerkingsverband van ICT-opleidingen in het hoger beroepsonderwijs in Nederland. Als koepelorganisatie is het HBO-I gesprekspartner van hogescholen, bedrijven, brancheorganisaties en andere belanghebbende instanties in binnen- en buitenland. Daarnaast publiceert het HBO-I het boek Bachelor of ICT – Domeinbeschrijving Bachelor of ICT. Dit boek wordt door hogescholen als raamwerk gebruikt voor het ontwerpen en ontwikkelen van ICT-opleidingen. In 2014 verschijnt een nieuwe uitgave van het boek. De werkgroep adviseert het HBO-I bij het definiëren van de testcompetenties en beroepsprofielen voor Bachelor of ICT.
Aanpak vaststellen testcompetenties
De werkgroep heeft de volgende vier doelen gedefinieerd:
- Het inventariseren van de huidige curricula op het gebied van kwaliteit en testen in het hbo.
- Het onderzoeken van de vraag naar en behoefte aan een curriculum op het gebied van kwaliteit en testen.
- Het ontwerpen en ontwikkelen van een curriculum op het gebied van kwaliteit en testen.
- Het implementeren van het curriculum en het borgen van de bereikte resultaten.
De gestelde doelen worden stuk voor stuk opgepakt en uitgewerkt. De leden van de werkgroep hebben hun netwerk gebruikt om de huidige curricula in het hbo te inventariseren. Het onderzoeken van de vraag naar en de behoefte aan een curriculum vond plaats in workshops, thema-avonden via TestNet en reviewsessies vanuit de HBO-I stichting. Het antwoord op de onderzoeksvraag was een volmondig: “JA”. Het ontwerpen en ontwikkelen van het curriculum wordt volgens dezelfde werkwijze aangepakt. De werkgroep verzamelt informatie en toets het curriculum in samenwerking met de belanghebbenden in interactieve werksessies. Het voordeel van deze werkwijze is 
dat direct vastgesteld kan worden of datgene wat de werkgroep in gedachte heeft ook daadwerkelijk in de praktijk toepasbaar is. Het implementeren van het curriculum en het borgen van de bereikte resultaten worden gedaan door de werkgroep en door de hbo-instituten.
Resultaten
De werkgroep is circa anderhalf jaar bezig en heeft een groot deel van de gestelde doelen gerealiseerd. Zo is de inventarisatie van de zogenaamde IST-situatie afgerond en beschikbaar gesteld op de website van TestNet. Impliciet is doel twee ook beantwoord. De werkgroep is het grootste deel van 2013 bezig geweest met de ontwikkeling van het curriculum. Niet alleen de benodigde testonderwerpen zijn veel onderwerp van discussie geweest maar ook de onderwijsvorm speelde een belangrijke rol. Wordt de stof aangeboden via een minor, specialisatie, aparte opleiding of gekoppeld aan bestaande curricula? Voor deze laatste optie heeft de werkgroep gekozen. Het te ontwikkelen curriculum is gekoppeld aan de eerder genoemde Bachelor of ICT. Wil je daar meer over weten, kijk dan even op de website van de HBO-I stichting (http://www.hbo-i.nl/publicaties). Het curriculum bestaat uit meerdere onderdelen zoals een algemeen deel, het curriculum met specifieke onderwerpen en een literatuurlijst waarvan gebruik kan worden gemaakt om de leerstof samen te stellen. De werkgroep heeft de ontwikkeling van het curriculum gekoppeld aan een visie waar we als werkgroep heen willen. Ook deze is terug te vinden op de website. Het curriculum is de laatste maanden veelvuldig getoetst bij meerdere gremia. De werkgroep is momenteel de laatste hand aan het leggen om alle waardevolle feedback te verwerken. Op 4 februari is een extra werkgroepavond gepland om een laatste review uit te voeren op het ontwikkelde curriculum. Wil je meepraten, meld je dan aan via de website van TestNet.
Ambities
De werkgroep wil in 2014 de vier gestelde doelen realiseren en afronden. Q1 staat opgesteld om het curriculum af te ronden en aan te bieden aan de HBO-I stichting. Daarna begint pas het echte werk: de implementatie van het curriculum. De werkgroep gaat zich begin 2014 buigen over dit onderwerp en een marsroute bepalen. Dat zal een hybride aanpak worden. Een combinatie van presentaties, toepassen, een tour d’education langs alle onderwijsinstellingen en continu onder de aandacht proberen te brengen. Het uiteindelijke doel moet zijn dat over een aantal jaren kwaliteit en testen een volwaardige plaats in onderwijzend Nederland heeft verworven en de eerste professionele testers de markt betreden. Voor velen wellicht een droom, maar voor de werkgroep een droom die we daadwerkelijk gaan realiseren.