Auteur: Fred Steenbergen ● suzefred@gmail.com
Redactie: Kimberly Snoyl
Spoiler-alert: ik ga het zwerfafvalprobleem niet oplossen.
Ik ben Fred Steenbergen, woonachtig in Krommenie en testspecialist bij Capgemini. Ergens aan het einde van de vorige eeuw ben ik begonnen als programmeur, maar ik ben al snel naar het testvak gegaan en als je het mij vraagt, is dat het mooiste vak wat er is. Buiten werktijd ben ik echter wat anders, dan ben ik een zogeheten ‘schoonwandelaar’.
Dat begon een paar jaar terug toen mijn vrouw en ik onze honden uitlieten en ik in het gras afval zag liggen dat ik de keer ervoor ook al had zien liggen. De keer erop nam ik een paar werkhandschoenen en een plastic tas mee en raapte ik wat zwerfafval terwijl de honden aan het scharrelen waren.
Niet lang erna benaderde ik mijn gemeente met de vraag of zij me op een één of andere manier konden helpen met het makkelijker oprapen van afval (Figuur 1) en al snel kreeg ik gratis een startpakket thuis afgeleverd: een grijper, een rol met vuilniszakken, een ring om de vuilniszak in te klemmen en een set handschoenen. Sindsdien gaat die grijper mee als we gaan wandelen.
Het afval dat we verzamelen tijdens het wandelen, voeren we af. Blikjes zijn echter een uitzondering. Ik ben namelijk ook vrijwilliger voor Wereldasielen en hiervoor werven we op verschillende manieren fondsen, bijvoorbeeld door het verzamelen van ijzer dat we verkopen aan de oud-ijzerboer. Blikjes vallen hier ook onder.
Eén van mijn hobby’s is hardlopen. Dat doe ik vaak gewoon vanuit huis, een rondje door de omgeving, maar als mijn vrouw en ik speciaal ergens met de auto heen gaan om te wandelen met de honden, dan maak ik meteen gebruik van die gelegenheid en ren ik na het wandelen in mijn eentje terug naar huis. Ook tijdens dit rennen viel het op hoeveel afval er onderweg lag. Ik besloot dan ook een plastic tas mee te nemen tijdens het rennen en onderweg meteen maar wat blikjes op te rapen.
In de periode voor corona ging ik een paar dagen per week met de fiets naar mijn huidige opdracht in Amsterdam-Sloterdijk en ik besloot die reis wat nuttiger te maken. Op de bagagedrager van mijn fiets monteerde ik een oude fietstas met twee vakken en ik nam mijn grijper mee voor onderweg. Sindsdien fietste ik die route waarbij ik onderweg zoveel mogelijk probeerde te pakken, zonder af te remmen. Grijp je mis, jammer dan, volgende keer weer een kans en alles wat je wel pakt, is meegenomen. Letterlijk. Bij Zaandam moest ik altijd wachten op het pontje en daar kon ik dan altijd mijn zijtassen legen. De blikjes bewaarde ik voor het goede doel en de rest ging daar in de grote vuilcontainer.
Ik kan me voorstellen dat het lastig voor te stellen is hoe dat dan in zijn werk gaat, dat zwerfafvalrapen tijdens het hardlopen of zelfs tijdens het fietsen. Wellicht dat de omslag-video op mijn facebook pagina dit wat duidelijker maakt.
Al met al heb ik zo heel wat zwerfafval verzameld, maar ik merkte ook dat het opruimen op zich geen nut heeft. Tenminste, ik geloof sindsdien in ieder geval niet meer in ‘schoon houdt schoon’ of ‘het broken window principe’. Dat wat ik in het ene weekend schoon had gemaakt, was het weekend erop gewoon weer verrijkt met het nodige zwerfafval. En dat fietspad bleef ook niet echt schoon.
Dit merkte ik als eerste bij de Esso, waar ik langs reed als ik naar het werk fietste. Er lagen daar soms meerdere handschoenen in de berm en ook die begon ik te verzamelen. Soms stopte ik er speciaal even voor om ze allemaal te verzamelen. Maar op de terugweg lagen er dan al weer nieuwe…
In die tijd kwam ik ook in contact met Litterati, een app waarmee je het afval vast kan leggen met het idee dat die data dan weer gebruikt konden worden. Ik deed dat ook met die handschoenen en al snel zag ik het aantal oplopen van tien naar twintig, naar honderd en tweehonderd. Door die app kon ik de handschoenen uit het totaal filteren en mooie plattegronden maken met het afval, die ik dan ook vrolijk deelde op de social media en waarbij ik Esso consequent noemde (figuur 2). Esso zelf bleef lang stil, maar op een bepaald moment reageerden ze met de belofte dat er contact opgenomen zou worden. Dat gebeurde niet, dus ging ik door met mijn posts.
Bij 880 handschoenen die op de kaart een grijper vormden (figuur 3) kwam echter de omslag. Esso Nederland had nog steeds niet gereageerd maar onze Esso in Krommenie deed wel wat, ze plaatsten een poster bij de pomp waarop stond dat klanten die een handschoen nodig hadden, deze voortaan binnen konden ophalen. En dit alles in verband met het vele zwerfafval in de berm! Mijn doel was bereikt en vanaf dat moment vond ik ook geen enkele handschoen meer!
Toen werd mij ook duidelijk dat de data die ik aan het verzamelen was, weliswaar door mij gebruikt kon worden, maar dat de data niet openbaar waren en dus niet door anderen gebruikt konden worden.
Daarnaast werden wensen van zwerfafvalrapers, wensen die bij mij ook heel hoog op het lijstje stonden, niet opgepakt of niet belangrijk gevonden en werd duidelijk dat de makers zelf wel een idee hadden over de Litterati app, maar dat ze zelf geen gebruiker van de app zijn. Daardoor ontstond ook de vraag wie nu eigenlijk de klant was in dit geheel.
Ik gebruik de app nog steeds, want voor mijn eigen data kan ik er goed gebruik van maken (zoals bijvoorbeeld bij Esso bleek). Maar op dat moment kwam ik ook in contact met OpenLitterMap (OLM) van Seán Lynch, een jongen uit Ierland die al meerdere jaren aan dat programma werkte. Als schoonwandelaar én als tester heb ik die app meteen gedownload en eens even flink aan de tand gevoeld en hoe zal ik het netjes zeggen, er zaten wel wat bugjes in… Maar ik was ook gecharmeerd van het idee erachter: de data die erin gezet worden, worden eerst gecontroleerd en de data zijn van iedereen! Iedereen kan alle data downloaden, zonder belemmeringen.
Ik besloot OLM te gaan steunen. Deels als gebruiker (figuur 4), maar vooral ook als tester. Ik onderwierp de hele app en de website aan een flinke test en kwam met een hele lading aan bevindingen. En dat werd gewaardeerd. Maar hij zei ook, ‘ik doe het in mijn eentje, misschien ooit als het open-source wordt en meer mensen het belang inzien, dat de ontwikkelingen sneller gaan’. En zo geschiedde: de website is open-source en de app zelf inmiddels ook.
En tot zover een lange inleiding tot wat ik nou eigenlijk wilde gaan vertellen: wat kan ik als tester nou eigenlijk doen aan het zwerfafvalprobleem? Want ik ben tester, ik ben geen timmerman waarbij ik in mijn vrije tijd iemand kan helpen om bijvoobeeld een mooie kast te maken. Ik ben tester en als tester maak ik eigenlijk niets. Ja, ik maak anderen bewust van de fouten die er in zitten. Ik zeg wat er niet klopt tegen iemand die het al te druk heeft.
Maar zoals gezegd, het is open-source en dat houdt in dat iedereen de source kan checken, wijzigingen kan doorvoeren en pull-requests kan maken. Ik dus ook! Met behulp van Seán haalde ik de source naar mijn eigen laptop en ging in die bestanden op zoek naar de tikfouten die ik op de website had ontdekt. Daarna paste ik die teksten aan en wederom met wat hulp maakte ik mijn eerste Pull Request. Even later werd die goedgekeurd en stond mijn fix in productie! Ik was een officiële bijdrager aan het project, ik maakte een verschil!
Nou, oké, het was maar een stukje tekst dat ik wijzigde maar hé, alles begint met ‘hello world’. Dit toonde voor mij aan dat ik als tester wel degelijk íets kon doen in een programma waarmee indirect het zwerfafvalprobleem aangepakt kon worden en het smaakte naar meer.
De website was in het Engels maar eerlijk is eerlijk, veel schoonwandelaars zijn oudere mensen en niet iedereen is even goed in Engels. Zou het niet handig zijn om de site ook in het Nederlands te hebben? Ook dat moet ik kunnen. Dus wederom met wat hulp bestanden aangepast en toen was de website ook in het Nederlands. Maar de app is ook in het Engels. Laat ik die dan ook meteen even vertalen. En ach, waarom niet, dan ook meteen maar vertalen naar het Frans en naar het Spaans. In de tussentijd richtte een andere vrijwilliger zich op Duits en een ander op Portugees en Arabisch.
Ik heb mijn plek als tester gevonden. Ik test nog steeds actief mee en bevindingen worden opgevoerd in Git en elke ontwikkelaar kan daar bevindingen uit halen en oplossen. Via Slack hebben we contact en via een testomgeving kunnen we de boel testen voordat het naar productie gaat. En ondertussen hebben we het over de grote lijn, bijvoorbeeld over de volgende grote zaken waaraan gewerkt gaat worden, zoals Artificial Intelligence om het afval niet meer zelf te hoeven classificeren maar het automatisch te laten herkennen. Of over het verder uitwerken van het beloningssysteem dat er al voor een groot deel in zit en gebaseerd is op de bitcoin. Maar we hebben het ook over meerdere manieren van gamification (denk aan het succes van Pokémon, hoe krijg je iemand zover om naar buiten te gaan en ‘afval te gaan vangen’?) en nog veel meer. Allemaal zaken waar ik, zelfs als tester, of misschien wel júist als tester, een bijdrage aan kan leveren. Het verbreedt wederom mijn wereld, ik leer er een hoop van en indirect maak ik de wereld een stuk mooier. Nou ja, een beetje dan. En dat is toch waarom je ooit het testvak ingerold bent? Ik in ieder geval wel!
Interesse om mee te helpen? Laat het me gerust weten!
Wat een leuke blog Fred! Ik heb hem met plezier gelezen.
Leuk, dankjewel!
Leuk om te horen!
Goed, zeg! En dan bedoel ik vooral dat je het zwerfafval opruimt. Mijn partner doet dat ook, in grote hoeveelheden; ikzelf raap wel eens wat op, waar afval erg ontsierend is (dus geen wegwerphandschoentjes bij het tankstation), maar eigenlijk is mijn theorie dat je het zo de vervuiler (en de aanbieder van het afval!) wel erg gemakkelijk maakt. Laat de rommel maar liggen totdat niemand er meer van kan wegkijken.
Ook lof voor je Esso-station. Kun je een dergelijke actie niet ook eens met McDonalds opzetten? En met scholen in de buurt?
Heerlijk dat er mensen zoals jij zijn!
Hoi Ingrid,
Dank je voor je reactie!
Goed punt hoor, is ook inderdaad een van de vele gesprekken die we met mensen hebben (over het wel opruimen of juist niet).
Voor alles is inderdaad wel wat te zeggen.
Juist alle mondkapjes vallen nu bijv op omdat ze tijdens het begin bleven liggen (iedereen ging er met een boog omheen). Daarentegen zijn er ook buurten waar niets wordt opgeruimd en daar verbetert het ook niet. Dan kom je dus op het punt van ‘net zo lang wachten tot er wel wat verandert of dan toch maar opruimen’. Lastige afweging.
Er zijn ook mensen die bij peuken bijv bewust niet opruimen (anderen doen dat juist wel omdat elke peuk het grondwater vervuild en ze dat niet willen laten gebeuren), zij zetten dat echter juist met krijg een cirkel om elke peuk zodat bijv bij een bushalte een ‘chalk of fame’ ontstaat, een plek waar het afval in ene heel duidelijk wordt en een signaal geeft.
En los van het makkelijk maken voor de vervuiler/aanbieder van het afval heb je natuurlijk ook nog een groep mensen die (wellicht ook weer terecht) vindt dat het ‘niet onze taak is’, daar betalen we belasting voor.
Allemaal verschillende gedachten, en allemaal ook met een zekere kern van waarheid en ik heb het antwoord helaas ook niet.
Laten liggen kan ik echter niet (hoewel er ook wijken zijn die ik bewust oversla want daar voelt het inderdaad als ‘de vervuiler belonen’, maar opruimen alleen doe ik ook niet, ik hoop dan op z’n minst met die data nog wat effect te kunnen behalen.
De meeste voldoening krijg ik over het algemeen van die gebieden die eigenlijk al best wel schoon zijn, waar de mensen komen om te genieten van de natuur maar waar de gemeente ook niet echt schoon kan maken (te groot gebied, te weinig personeel). Als je daar dan net het verschil kan maken tussen ‘er ligt nog wat’ en ‘nu is het helemaal schoon en hopelijk voor een wat langere tijd’, dan heeft mijn werk gevoelsmatig het meeste nut.
Goed verhaal Fred! Ik hoor vaak van testers dat ze zelf niets kunnen veranderen of het verschil kunnen maken en jouw verhaal toont aan dat dat niet waar is. Helemaal in de trant van: als je denkt dat je te klein bent om verschil te kunnen maken, probeer dan eens te slapen met een mug in je kamer (Dalai Lama).
Haha, mooie uitspraak ook Cecile.
Dankjewel!
Ik ben het helemaal met je eens, Fred. Goed om te zien dat ook jij de kwestie van alle kanten bekijkt. Ga vooral door — en laten we allemaal proberen onze bijdrage te leveren.
Erg leuk verhaal! Voel me zeker aangesproken ook (ook tester; milieukundige achtergrond) en neem zo af&toe ook wat zwerfvuil mee. Een oplossing voor dit probleem heb ik helaas ook nog niet. “Verbeter de wereld; begin bij jezelf” (een slogan v/h RIVM uit de tijd van Winsemius) – jij brengt het in de praktijk Fred; chapeau!
Fijn verhaal Fred. Vooral de koppeling tester en vrijwilligerswerk!